Raamkozijnen, een tuinhuis of carport, de deuren, het poortje naar de tuin of een poolhouse, aan buitenhout om te schilderen is doorgaans geen gebrek. Maar, welke houtverf kies je best om een goed, lang en aantrekkelijk resultaat te krijgen? 

Het verschil tussen buitenhout en binnenhout is de omgeving. Binnen is die stabiel, droog en behoorlijk onveranderlijk. Buiten oefenen de weersomstandigheden – neerslag, zon, temperatuur – net als schimmels en licht een constante invloed uit op het houtwerk, waardoor alles leeft. Het hout krimpt en het zet uit, en in ideale omstandigheden volgt de verf haar drager daarin. Verf om buitenhout te schilderen is met andere woorden elastischer dan de typische binnenverf. 

Houtwerk dat zich buiten bevindt, vraagt ook vaker aandacht. De elementen stellen het hout en dus ook de verf duchtig op de proef. Houtrot vindt aan een temperatuur van ongeveer 5° en een vochtpercentage vanaf 25% al zeer gunstige omstandigheden om in de aanval te trekken. Die omstandigheden zijn niet uitzonderlijk, dus je hebt er alle belang bij om deuren, ramen en ander houtwerk buiten goed te beschermen. 

Laag na laag na laag

Die bescherming komt in lagen. Minstens twee en vaak meer. Een grondlaag en een eindlaag zijn vrijwel in alle omstandigheden een noodzaak. Welke eigenschappen die specifiek (moeten) hebben, hangt af van de eisen die je stelt. De opties zijn divers: houtlak, beits, acrylverf, waterverf of een synthetische variant … Zelfs niet-verven en toch beschermen kan, met een water- en olieafstotend impregnatiemiddel voor buitenhout dat een quasi onzichtbare, waterafstotende laag vormt. 

De grondlaag voor buitenhout

Leg altijd één of twee grondlagen met een speciale buitenverf die een hoog vullend vermogen heeft, zodat je meteen ook de barsten, oneffenheden en kieren aanpakt. Laat die laatste niet ‘vollopen’ met grondverf: plamuur en (een beschilderbare, goed hechtende) acrylaatkit zijn betere oplossingen als er nog wat oplapwerk is. Schuur tussen de verschillende grondlagen alles even op om een betere hechting – en dus een beter eindresultaat – te bekomen. Een vochtige basis beschilderen is nooit een goed idee. Niet buiten én niet binnen. Let er op dat buitenschilderwerken met recht en rede niet de ideale winterbezigheid zijn. 

Houtlak buiten

Wanneer de grondlagen goed droog zijn, kan je afwerken. Kies je daarbij voor houtlak, dan leg je eigenlijk een externe verflaag bovenop het hout. Die beschermt het buitenhout, maar bedekt ook de oorspronkelijke houtstructuur en ze leeft niet echt enthousiast mee met het onderliggende hout. Ooit vertoont de slijtvaste, relatief harde houtlaklaag dus de eerste barsten, waarna je weer aan de slag zal moeten. Tot dan ben je wel zeker van mooi houtwerk en een uitstekende bescherming. 

Solvent- of watergedragen houtverf

Een andere overweging is de keuze voor een slijtvastere, solventgedragen houtverf of een meer milieuvriendelijke verf op waterbasis. Beide hebben voordelen, troeven en kwaliteiten. Watergedragen houtverf vergeelt amper maar leidt in onervaren handen sneller tot strepen, terwijl de verf op solventbasis een pak vergevingsgezinder is, trager droogt en dus correcties toelaat. Ze is ook krasvaster, beter bestand tegen het weer en laat ruimere intervallen toe dan wanneer je voor een verf op basis van water kiest. Die is op haar beurt dan weer gezonder, geurloos en minder belastend voor de omgeving. 

Hoogglans, zijdeglans of nog iets anders?

De afwerkingsgraad van de houtverf speelt net zo goed een rol. Hoogglansverf blijft langer mooi, het eindresultaat ziet er helemaal tiptop uit, en zon en regen hebben hun handen vol aan deze afwerking. De hoge glans draagt bij aan een betere bescherming.

Houtverf met zijdeglans creëert een hedendaags effect. Het glimmende ontbreekt en zorgt voor een modernere uitstraling. Hetzelfde kleur met een verschillende afwerkingsgraad kan tot compleet andere resultaten leiden, dus het is zeker de moeite om je hierin te laten adviseren. 

Naast de hoog- en zijdeglansgraden, bestaat er voor buiten ook ‘halfglans’ en ‘mat’. Halfglans bevindt zich precies tussen hoogglans en zijdeglans in, en combineert kenmerken van beide. Wie van een (veel minder courante) matte afwerking houdt, kijkt best eerst even bij zijdeglans, waar de opties breder zijn. 

Beitsen van hout

Een waardig en zeker te overwegen alternatief voor traditionele houtverf en -lak is het beitsen van het hout. Beits is dun en trekt het hout in, waar het een beschermende functie opneemt. Het kan zowel transparant, gekleurd of dekkend zijn, dus esthetische redenen kunnen perfect aan de basis van de keuze voor beits liggen. Beits koppelt de beschermende, indringende kwaliteiten van olie aan het eindresultaat van verf, zonder de houtstructuur echt te bedekken. Het hout – de nerven, de lijnen – blijft er als hout uitzien terwijl de vezels een langere levensduur tegemoet zien.

Enkele tips om buitenhout te verven

Je brengt een verflaag op buitenhout altijd aan in de richting van de houtnerf. Voor kleine oppervlakken gebruik je daarbij een buitenborstel, grotere stukken kunnen eventueel met een speciale verfroller aangepakt worden. 

Je mag buiten behoorlijk gul zijn met de houtverf, zonder dat ze er in dikke druppels vanaf hoeft te lopen. Het effect van ‘een laag’ mag wel. Buiten kijken we met meer afstand en andere verwachtingen naar een verflaag dan binnen in de huiskamer. 

Laat de verflaag altijd voldoende lang drogen. Hoe lang dat precies is, hangt er vanaf: als de buitentemperatuur 10 graden bedraagt, zal het meer tijd vergen dan bij 20 graden. Ook de specifieke kenmerken van elke verfsoort spelen een rol. Elke (droge) laklaag opschuren leert je meteen of de verf voldoende droog is: zie je fijn en droog schuurstof, dan zit het goed. 

Heb je vragen na het lezen van deze blog? Professioneel advies nodig?