Schilderen is de laatste stap vóór je van een afgewerkt en aantrekkelijk resultaat spreekt. Bij een stevige renovatie is het na de eerste stap – alles af- en uitbreken – wellicht ook het meest dankbare moment: de schilder krijgt de eer en het genoegen om alles netjes achter te laten en om te scoren. Al zijn er ook die elke doelkans vakkundig de nek omwringen. 

Vaak ligt het verschil tussen een fantastisch eindresultaat en ‘dit kon beter’ in kalmte en geduld. Goed, het vakmanschap en de technische kennis van de man of vrouw met de verfborstel bepaalt ook veel, maar lang genoeg wachten is in deze context een kunst. 

Waarom wachten met schilderen? 

Muren eindigen altijd ‘hard’. Het is zowat hun basiskenmerk. Los van de bakstenen en gipsplaten begint heel veel nochtans vloei- of smeerbaar. Als specie, pleister, beton, mortel, stucwerk – veel namen voor gelijk(w)aardige producten – nat, zacht en bijna lopend aangebracht worden en uiteindelijk hard eindigen, moet ergens tussenin een voldoende lange droogtijd zitten. 

Pleister – stucwerk dus – bestaat op het moment van aanbrengen voor 40% uit water. Dat water moet er op een paar procenten na helemaal uit. Het droogt dus. Zoiets vergt tijd. Hoeveel tijd? Daarover doen allerlei cijfers en formules de ronde: tot x aantal dagen per millimeter, gemiddeld, een restvochtgehalte van 2% … 

Wanneer mag je schilderen na pleisterwerken?

De realiteit is dat de situatie bepaalt hoelang het duurt voor pleister- en stucwerk droog is. In veel gevallen mik je alle procenten en dagen best in de vuilbak. Regent het buiten al weken? Zijn er binnen oneffenheden weggewerkt? Dan is de pleisterlaag dikker. Het kan voor elk van de vier muren en het plafond in één en dezelfde ruimte al verschillen. Seizoenen, het weer, ventilatie, warmte, regen, ze spelen allemaal hun rol en één ding is altijd zeker: geduld is goed. 

Het stucwerk is de dragende laag. Hoe droger pleister is, hoe beter. Als je een dag langer kan wachten: doen. Natte verf op natte pleister is het recept voor allerlei ongewenste resultaten: afbladderende verf, kleurverschillen, pleister die nooit helemaal wordt zoals het hoort … Een aangebrachte verflaag maakt het verder verdampen van vocht uit het stucwerk bovendien een pak moeilijker, of zelf onmogelijk. ‘Maar er bestaat toch een schildertechniek …?’ Jazeker: verf direct op natte kalk aanbrengen, levert een fresco op. Kalk, geen pleister. Fresco’s zijn moeilijk, zonder correctiemogelijkheden en doorheen de geschiedenis enkel weggelegd voor de betere schilders onder de kunstenaars. Of de kunstenaars onder de schilders. 

Hoe weet je of pleister droog genoeg is om te schilderen?

Vraag het de professional. Een uitgeruste, professionele schilder beschikt over een vochtmeter en ervaring. Zo op het zicht kan je zelf wel een idee krijgen: een goede indicator is de kleur van het stucwerk. Net aangebrachte pleister is wit. Wanneer het water een weg naar buiten zoekt, wordt alles grijzer, want vochtiger. De witte kleur keert terug nadat het vocht verdampt. Een egale, witte kleur is dus een signaal van droog stucwerk … aan de oppervlakte. De onderliggende lagen zijn daarom nog niet klaar om geverfd te worden. Vandaar de vochtmeter.

Kan je stucwerk of pleister helpen drogen?

In een voldoende warme en tegelijk goed geventileerde ruimte verdampt vocht sneller. Ook dan blijft het zaak om aandachtig te zijn, de concrete situatie goed en correct in te schatten en rekening te houden met alle omstandigheden. De verwarming opzetten en dus kunstmatig een (te groot) handje toesteken, doe je sowieso beter niet. Je riskeert barsten in het stucwerk. De stukadoor of huisschilder vertelt je graag wat je wél kan doen. En inderdaad: stukadoor met -k, stucwerk met -c.

Wanneer kan je schilderen na een primer?

Drie dingen zijn belangrijk in de periode tussen stucwerk en schilderwerk: geduld, geduld en geduld. Zelfs als we het erover eens zijn dat het pleister- of stucwerk voldoende droog is, laten we de verfpot nog even dicht. Een extra primer of voorstrijkmiddel voorkomt dat het pleisterwerk alle verf opzuigt. Primer helpt ook om de verf sneller te laten drogen.

Het doet een nieuwe vraag rijzen: wanneer mag je na het aanbrengen van een primer starten met schilderen? Het antwoord is andermaal specifiek en we kunnen de vraag meteen ook stellen voor de volgende lagen: hoe lang wacht je tussen verflagen? Er bestaat solventgedragen verf en verf op waterbasis, ze worden in dikke of dunne lagen aangebracht, er is ventilatie of net niet, we hebben een primer gebruikt of niet … Stuk voor stuk bepalen die factoren wat de meest geschikte wachttijd is. Je wacht beter te lang dan te kort. Of je vraagt het even aan de professional.

De conclusie is duidelijk: durf geduld hebben. Schilderen is vakwerk. Net als pleisteren trouwens. Alles wat met kunde en kennis gerealiseerd wordt, vraagt tijd. Er is een essentieel verschil tussen zinvol wachten en tijd verliezen. Dat eerste zullen wij waar nodig adviseren, het laatste trachten we te vermijden.